Aan de hand van internationale arbeidsstandaarden dient onder minimum loon te worden verstaan: het bij wet vastgesteld minimaal bedrag te betalen aan een werknemer of een zelfstandige voor verrichte werkzaamheden of verleende diensten gedurende een bepaalde periode, berekend op basis van tijd of resultaat, welke niet gereduceerd mag worden door individuele of collectieve arbeidsovereenkomsten, welke bij wet gegarandeerd is en vastgesteld is op zodanige wij ze.
In de afgelopen jaren is er een positieve trend opgetreden in de ontwikkeling van minimumlonen, waarbij veel landen nieuwe minimumlonen hebben ingevoerd of bestaande minimumloonstelsels hebben versterkt. Sinds 2010 hebben landen als Kaapverdië, Duitsland, Maleisië, Myanmar, Suriname en – meest recentelijk – Qatar een minimumloonstelsel ingevoerd.
57 miljoen loontrekkenden wonen in landen zonder minimumloonstelsels. Van de naar schatting 327 miljoen loontrekkenden die tegen of onder het minimumloon worden betaald, verdienen 266 miljoen loontrekkenden over de hele wereld ook minder dan het bestaande minimumuurloon, omdat ze wettelijk niet gedekt zijn of vanwege niet-naleving van wetgeving. De groepen die het vaakst zijn uitgesloten van de wettelijke dekking van minimumloonstelsels zijn landarbeiders en huishoudelijk personeel.
Uit een rapport van de ILO blijkt dat vanaf 2020 naar schatting 18 procent van de landen met een wettelijk minimumloon landarbeiders, huishoudelijk personeel of beide uitsluiten van minimumloonregelingen. Een van de belangrijkste indicatoren van niet-naleving is een hoge mate van informaliteit in economieën, wat een grote uitdaging is voor de rechten van werknemers in het algemeen, ook voor de handhaving van minimumlonen.
In landen met een hoge mate van informaliteit moeten de minimumlonen, om effectief te zijn, vergezeld gaan van maatregelen om formalisering aan te moedigen. Andere maatregelen zijn bijvoorbeeld gericht arbeidsinspecties, bewustmakingscampagnes en inspanningen om de productiviteit te verhogen. Inderdaad, lage productiviteit is een van de drijvende krachten achter informaliteit en heeft gevolgen voor het niveau van niet-naleving van minimumloonwetgeving.
Wereldwijd bevindt de meerderheid van de loontrekkenden die op of onder het minimumuurloon worden betaald, zich in de onderste staart van de verdeling van de gezinsinkomens, maar de kenmerken van minimum loontrekkenden verschillen per land en per regio. In Europa bijvoorbeeld bevinden gemiddeld 69 procent van alle Subminimum- en minimumloonverdieners zich in de onderste helft van de inkomensverdeling.
Suriname moet het ILO verdrag betreffende het vaststellen van minimumlonen, 1970 (nr.131) nog ratificeren. In 2014 werd de Wet Minimum Uurloon, na herhaaldelijk uitgesproken beleidsintenties die decennialang teruggaan tot zelfs de jaren ’70, eindelijk aangenomen in De Nationale Assemblee. Het motief van de invoering van een minimumloonstelsel is door de tijd heen geweest de bestrijding van de armoede en het bereiken van enige mate van gelijke beloning op de laagste ladder bij de loontrekkers.
Deze wet is primair van toepassing op de arbeidsovereenkomst ingevolge artikel 1613a van het Burgerlijk Wetboek en derhalve op werknemers en werkgevers. In lid 2 worden personen die arbeid verrichten op basis van een overeenkomst tot het verrichten van enkele diensten (artikel 1613 BW) (zelfstandigen) en uitzendkrachten ook gerekend tot werknemers, het laatste in principe ten overvloede vanwege de Wet Ter Beschikking Stellen Arbeidskrachten door Intermediairs die uitzendkrachten aanmerkt als werknemers. In dit geval wordt de opdrachtgever aangemerkt als de werkgever. In lid 2 sub c wordt de thuiswerker (domestic worker) expliciet genoemd, omdat de Committee of Experts hebben aanbevolen om het minimumloon ook te doen gelden voor huishoudelijke werknemers (domestic workers) en werknemers die stage lopen (apprentices).
Alhoewel toen duidelijk het instituut van een wettelijk minimumloon werd vastgesteld, werd ook geanticipeerd op een minimumloonvaststellingsmechanisme dat nog ingesteld moest worden. Het bestaan van mechanismen ter vaststelling van het minimumloon is essentieel. In dit kader wordt een mechanisme — met participatie van representatieve organisaties van werkgevers en werknemers en overige relevante belangenorganisaties (beroeps- of vakorganisaties) die daarin op gelijke voet participeren worden opgezet en operationeel (moeten) zijn. Dit mechanisme heet de Nationale Loonraad. De loonraad moet nog gestalte krijgen.
Foto bron: ILO/Bewerking: Connect
Ontvang meer wetenschappelijk nieuws op deze manier …
Word lid van de Connect-nieuwsbrief voor geweldig wetenschappelijk nieuws, features en exclusieve primeurs. Onze duizenden abonnees kunnen het niet mis hebben.