COVID-19 en de crisis waar Suriname in zit vragen naar andere nieuwe manieren van inkomsten vergaren. Hier een ‘nieuw idee’ (dat zo oud is als de Griekse tijdperk): VERMOGENSBELASTING.
Het idee is veelbelovend, maar om echt succesvol te zijn, moet het zodanig worden geïmplementeerd dat het brede steun krijgt van de rijken. Anders worden ze alleen maar gestimuleerd om hun kapitaal ergens anders naartoe te brengen.
Vermogensbelastingen is belasting waarbij de rijken worden belast op het vermogen dat ze bezitten in plaats van op hun inkomsten. Dit vormt al jaren een van de meest geroepen beleidsideeën. Het wordt ook vaker geroepen door politici als een hoog nodige inkomstenbron voor de overheid.
Steun voor vermogensbelasting kan de indruk wekken dat het een aanval is op het kapitalisme. Maar slimme vermogensbelasting kan het kapitalisme in zijn meest duurzame en meritocratische vorm behouden door innovatie, ondernemerschap en welvaartscreatie te vergroten, in plaats van alleen het behoud van rijkdom.
Oud idee
Hoewel een vermogensbelasting een ‘nieuw’ beleidsidee lijkt, is het in feite een traditionele – en volgens sommigen intuïtieve – vorm van belastingheffing. De oude Grieken legden de eisphora- vermogensbelasting op aan de rijkste Atheners, vooral in tijden van oorlog. Aangezien de pandemie en de reactie daarop door veel leiders wordt vergeleken met een oorlog, is er misschien bereidheid voor een moderne, post-COVID ‘eisphora’.
Meer recentelijk dan de oude Grieken, functioneerde Zakat aalmoes als een vermogensbelasting van 2,5% op liquide activa gedurende de islamitische geschiedenis, en is een belangrijk onderdeel van het doel van islamitische economieën om vrije handel te vergemakkelijken en ongelijkheid te beperken. Dit model is gerepliceerd in niet-gouvernementele vorm door organisaties zoals de National Zakat Foundation in het VK en de Zakat Foundation of America.
Hoe zou dit precies moeten werken?
Vermogensbelasting die zich richt op contanten en liquide middelen, zit niet in het geld dat het voor overheden ophaalt, maar in het geld dat het voor de economie circuleert.
Als iemand bijvoorbeeld SRD 4 miljoen in contanten heeft en deze niet investeert, zal de regering SRD 80.000 heffen op een belasting van bijvoorbeeld 2%. Maar als diezelfde persoon de belasting wil ontwijken, zou in plaats daarvan een volledige SRD 4 miljoen in de economie kunnen circuleren – een resultaat dat 50 keer beter is dan SRD 80.000.
Dit voordeel zou nog groter kunnen zijn als de regering investeringen kan stimuleren in bepaalde gebieden waar het de meeste verandering kan opleveren.
Als de keuze wordt gemaakt om te worden belast of om te investeren en hun rijkdom te laten circuleren, zullen veel rijken voor de laatste kiezen. En als dit wordt herschikt als een sociaal verantwoordelijk of zelfs filantropisch iets dat te maken heeft met iemands rijkdom, zullen ze er om meer dan één reden een goed gevoel over hebben. Eigenlijk komt het er ook op neer dat de regering de rijken gaat dwingen om meer geld te verdienen.
‘De rijkdom delen’ betekent niet alleen dat je het weggeeft aan een goed doel, het kan ook betekenen dat je het investeert zodat iedereen van de voordelen van groei kan genieten. En slimme, werkbare vermogensbelasting kan dat mogelijk maken op een moment dat Suriname op zoek moet naar nieuwe oplossingen.
De voorzitter van de Vereniging Surinaams Bedrijfsleven hebben wij vaker horen praten over het bieden van perspectieven aan de belastingbetaler. Perspectieven die gericht zijn op doelmatigheid van het geld dat de samenleving anders zou willen gebruiken. Als ondernemers er ook van worden overtuigd dat belastingmiddelen een duurzame bestemming hebben, hebben wij ook veel weerstand doen verdwijnen.